Wielu rodziców zakłada, że obowiązek alimentacyjny kończy się automatycznie z chwilą, gdy dziecko osiąga pełnoletność. Nic bardziej mylnego. Zgodnie z polskim prawem, ukończenie 18. roku życia nie oznacza automatycznego końca obowiązku alimentacyjnego. Może on trwać znacznie dłużej – a w niektórych przypadkach nawet całe życie. Rodzi się więc pytanie: do kiedy trzeba płacić alimenty na pełnoletnie dziecko i kiedy można skutecznie uchylić się od tego obowiązku?
Alimenty a prawo
Podstawą prawną obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci jest art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), który stanowi, iż rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.
Co ważne – przepis nie odnosi się do wieku dziecka, lecz do jego zdolności do samodzielnego utrzymania się. Zatem alimenty mogą być zasądzane zarówno na małoletnie, jak i pełnoletnie dziecko.
Podstawą prawną obowiązku alimentacyjnego rodziców wobec dzieci jest art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.), który stanowi, iż rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie.
Co ważne – przepis nie odnosi się do wieku dziecka, lecz do jego zdolności do samodzielnego utrzymania się. Zatem alimenty mogą być zasądzane zarówno na małoletnie, jak i pełnoletnie dziecko.
Czy w chwili gdy dziecko kończy 18 lat kończy się także obowiązek alimentacyjny?
Pełnoletność nie kończy obowiązku alimentacyjnego! Dziecko pełnoletnie ma prawo do alimentów m.in. gdy:
- kontynuuje naukę w trybie dziennym,
- nie posiada kwalifikacji zawodowych umożliwiających podjęcie pracy zarobkowej,
- choruje lub jest niepełnosprawne i niezdolne do pracy,
- pozostaje w trudnej sytuacji życiowej, uniemożliwiającej samodzielne utrzymanie się.
Kiedy można uchylić obowiązek alimentacyjny?
Zgodnie z art. 133 § 3 k.r.o. rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym uszczerbkiem dla rodziców lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania samodzielności.
Sąd może uchylić obowiązek alimentacyjny, jeśli:
🔹 dziecko nie uczy się, nie pracuje i nie podejmuje żadnych prób usamodzielnienia się,
🔹 dziecko nadużywa prawa do alimentów (np. celowo unika pracy lub studiuje kolejne kierunki tylko po to, by przedłużyć obowiązek rodzica),
🔹 obowiązek alimentacyjny wiązałby się z nadmiernym uszczerbkiem dla sytuacji materialnej rodzica.
📌 Warto jednak pamiętać, że każda sprawa rozpatrywana jest indywidualnie – to sąd decyduje, czy istnieją przesłanki do uchylenia obowiązku. Dlatego przed założeniem sprawy, warto skonsultować się z adwokatem specjalizującym się w sprawach alimentacyjnych.
Czy alimenty wygasają automatycznie?
Alimenty zasądzone wyrokiem lub ugodą sądową nie wygasają automatycznie, jednak aby przestać je płacić, należy:
- złożyć do sądu pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego,
- wykazać, że dziecko może się już samodzielnie utrzymać lub istnieją inne przesłanki do uchylenia tego obowiązku.
Dopóki nie ma wyroku uchylającego – alimenty są nadal należne i egzekwowalne.
Czy pełnoletnie dziecko musi samo występować o alimenty?
Tak. Z chwilą ukończenia 18. roku życia dziecko samo staje się stroną postępowania i obowiązane jest:
- samo występować o alimenty (zarówno jeśli nie były wcześniej zasądzone, jak i wtedy gdy chce dochodzić podwyższenia wcześniej zasądzonych alimentów),
- samo prowadzić sprawę sądową, jeśli chce ich podwyższenia.
Obowiązek alimentacyjny wobec dziecka niepełnosprawnego
W przypadku dzieci pełnoletnich, które z powodu trwałej niepełnosprawności lub poważnych zaburzeń psychicznych nie są w stanie podjąć pracy zarobkowej i samodzielnie funkcjonować, obowiązek alimentacyjny rodziców może przybrać charakter bezterminowy. Nawet jeśli dziecko ukończyło 18 czy więcej lat, a jego stan zdrowia nie pozwala na niezależne życie, rodzice nie mogą skutecznie uchylić się od tego obowiązku. W takich sytuacjach wsparcie finansowe ze strony rodziny stanowi niezbędne zabezpieczenie podstawowych potrzeb osoby niezdolnej do samodzielnej egzystencji.
Podsumowanie
Alimenty na dziecko pełnoletnie to złożona kwestia, która wymaga indywidualnego podejścia oraz wnikliwej analizy sytuacji życiowej zarówno dziecka, jak i rodzica. Wbrew powszechnemu przekonaniu, pełnoletność nie kończy automatycznie obowiązku alimentacyjnego — istotnym jest, czy dziecko potrafi się już samodzielnie utrzymać.
Potrzebujesz porady w sprawie alimentacyjnej? W mojej kancelarii adwokackiej w Poznaniu kompleksowo zajmuję się prowadzeniem wszelkiego rodzaju spraw rodzinnych i od lat jest to moja specjalizacja. Przeprowadzę Cię przez cały proces, powiem czego możesz się spodziewać i co możemy razem zdziałać. Zapraszam.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Agata Rebeczko
ul. Młyńska 3/12 Poznań
tel. 697322500
