W dobie powszechnego dostępu do smartfonów i dyktafonów coraz częściej pojawia się pytanie: czy można legalnie nagrać rozmowę bez wiedzy i zgody drugiej osoby? Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od wielu czynników – m.in. od tego, kto dokonuje nagrania, w jakim celu i czy sam bierze udział w rozmowie. W niniejszym artykule przedstawiono najważniejsze aspekty prawne dotyczące legalności nagrywania rozmów, dopuszczalności takich nagrań jako dowodów w postępowaniu karnym oraz sankcji w przypadku popełnienia takiego przestępstwa.
Nagrywanie rozmowy a przestępstwo z art. 267 § 3 k.k.
Zgodnie z art. 267 § 3 Kodeksu karnego (k.k.), karze podlega ten, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp do informacji nieprzeznaczonej dla niego, np. przez „podsłuch”. Kluczowe jest jednak rozróżnienie nagrywania rozmowy, w której sami uczestniczymy, od podsłuchiwania rozmowy osób trzecich, w której nie bierzemy udziału.
✅ Legalne (co do zasady): jeśli sam uczestniczysz w rozmowie (telefonicznej lub bezpośredniej), możesz ją nagrać bez informowania drugiego rozmówcy – nie naruszasz wtedy art. 267 § 3 k.k., bo nie uzyskujesz informacji „nieprzeznaczonej dla Ciebie”.
❌ Nielegalne (co do zasady):gdy nagrywasz rozmowę, której nie jesteś uczestnikiem, np. ukrywasz dyktafon w pokoju lub podsłuchujesz rozmowę telefoniczną innych osób – takie działanie jest co do zasady czynem zabronionym i może skutkować odpowiedzialnością karną.
Jaka kara grozi za nieuprawnione nagrywanie?
Zgodnie z art. 267 § 3 k.k., sprawca podlega:
-karze grzywny, albo
-karze ograniczenia wolności, albo
– karze pozbawienia wolności do lat 2.
Czy takie nagranie można wykorzystać jako dowód w sprawie karnej?
W polskim procesie karnym obowiązuje zasada swobodnej oceny dowodów (art. 7 k.p.k.). Sąd może dopuścić każdy dowód, który może pomóc w wyjaśnieniu sprawy, nawet jeśli został zdobyty w sposób kontrowersyjny lub naruszający prawo – zwłaszcza jeśli służy ochronie interesu społecznego lub prywatnego dobra prawnego.
➡️ Nagranie zdobyte legalnie (np. przez uczestnika rozmowy) – jest w pełni dopuszczalne i często stanowi kluczowy dowód.
➡️ Nagranie zdobyte nielegalnie (np. podsłuch rozmowy osób trzecich) – co do zasady może być również dopuszczone jako dowód, choć sądy badają okoliczności jego pozyskania i wiarygodność.
Wyjątki pojawiają się, gdy dowód został uzyskany przez czyn przestępny i jego użycie godzi w podstawowe zasady procesu.
Nagrywanie w kontekście prawa cywilnego i ochrony dóbr osobistych
Warto jednak pamiętać, że nawet legalne nagranie może naruszać inne przepisy, np. w zakresie ochrony dóbr osobistych (art. 23 i 24 k.c.) lub RODO (jeśli przetwarzane są dane osobowe). W szczególności:
- publikacja nagrania bez zgody rozmówcy, np. w internecie, może skutkować odpowiedzialnością cywilną.
W takim przypadku osoba nagrana może domagać się usunięcia nagrania, przeprosin lub odszkodowania, jeśli jej godność, prywatność lub dobre imię zostały naruszone.
Nagrywanie rozmów przez pracowników, klientów, obywateli
Nagrywanie często pojawia się w sporach:
- z pracodawcą (np. w sprawach mobbingu),
- ze sprzedawcą lub usługodawcą (reklamacje, nieuczciwe praktyki),
- z policją (kontrole drogowe, interwencje),
- z sąsiadami lub byłymi partnerami (sprawy o stalking, przemoc, groźby).
W większości tych przypadków osoba nagrywająca sama uczestniczy w rozmowie, a więc działa zgodnie z prawem. Pytanie o dopuszczalność nagrania jako dowodu zależy od tego, w jakim postępowaniu będzie ono wykorzystane i czy sąd uzna je za wiarygodne.
Podsumowanie
Nagrywanie rozmów bez zgody rozmówcy nie zawsze stanowi przestępstwo – kluczowe jest, czy nagrywający sam bierze udział w rozmowie. W polskim prawie karnym takie nagrania mogą być dopuszczone jako dowód, nawet jeśli pozyskano je w sposób wątpliwy etycznie. Warto jednak pamiętać, że wykorzystanie nagrań poza postępowaniem karnym (np. publikacja, rozpowszechnienie) może prowadzić do odpowiedzialności cywilnej lub naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych. Dlatego przed nagraniem rozmowy lub wykorzystaniem takiego materiału zawsze warto przemyśleć zarówno aspekty prawne, jak i skutki społeczne i etyczne.
Podejrzewasz, że ktoś wykorzystał nagranie z Twoim udziałem wbrew prawu? Lub sam dostałeś pozew o naruszenie dóbr osobistych lub wezwanie do przesłuchania na Komisariat Policji w związku z upublicznieniem takiego nagrania? Pomogę rozwiązać Twój problem.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Poznań Agata Rebeczko
Młyńska 3/12 Poznań
tel. 697322500
#Poznanadwokat #adwokatpoznan #sprawykarne #obronakarnapoznan #naruszeniedobrosobistych #dobraosobisteadwokat
